تجارت با قطر

2- مساحت قطر

قطر کشوري کوچک است. وسعت خاك این کشور برابر با 11,685 کیلومتر مربع است که از این دیدگاه صد و شصت و پنجمین کشور جهان به شمار می‌رود. همه‌ى مساحت قطر، خشکی بوده و رودخانه یا آب‌هاى انباشته مانند دریاچه در آن وجود ندارد. قطر چند جزیره‌ى بسیار کوچک در خلیج فارس دارد. 

3- همسایگان قطر

این کشور از سه جهت شمال، شرق و غرب داراى 563 کیلومتر مرز مشترك با آب‌هاى خلیج فارس است. مرز خاکى مشترك این کشور با عربستان سعودي، شصت کیلومتر است. قطر همسایه‌ى دیگرى ندارد، ولى از راه آب با کشورهاى نزدیک مانند ایران، بحرین و امارات در ارتباط است.

4- جمعیت قطر

بر اساس گزارش مرکز آمار قطر، جمعیت این کشور در سال 2021 میلادي برابر با 2,688,000 نفر بوده است.

5- شهرهاي مهم قطر

شهر دوحه پایتخت قطر است که در ساحل شرقى این کشور در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. دیگر شهرهای مهم این کشور ام‌السعید، ام‌صلال، الریان، الوکره، خور، دوخان و جمیلیه هستند. الریان یکى از توابع دوحه بوده که پس از دوحه پرجمعیت‌ترین شهر قطر است.

6- واحد پول قطر

واحد پول این کشور، ریال قطر است که نماد جهانى آن با QAR نشان داده مى‌شود. هر ریال به صد درهم تقسیم مى‌شود. در ماه آگوست سال 2019 میلادي، یک دلار آمریکا برابر با 3.64 ریال قطر و هر ریال قطر برابر با 31,455 ریال ایران بوده است. در حال حاضر (ماه می سال 2023 میلادي)، یک دلار آمریکا همچنان برابر با 3.64 ریال قطر و هر ریال قطر برابر با 137,700 ریال ایران است.

7- تفاوت زمان قطر با ایران

ساعت بین‌المللی این کشور نسبت به ساعت گرینویچ سه ساعت جلوتر (3GMT+) و از ایران نیم ساعت عقب تر (0.5-) است. در نیمه نخست سال که ساعت در ایران یک ساعت به جلو برده می‌شود، اختلاف زمانی شهر دوحه با تهران منفی یک و نیم (1.5-) می‌شود.

محیط سیاسی و قانونی

1- تاریخچه‌ي حکومت

در سرزمین قطر به عنوان بخشى از تمدن ایران، در دوران پیش از تاریخ زندگى وجود داشته است. کتیبه‌ها و مجموعه ظروف سفالی کشف شده در خاك قطر نشان می‌دهد که از حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح در این منطقه افرادي زندگى مى‌کرده‌اند. اعراب نخستین ساکنان شناخته شده قطر هستند. این کشور براى قرن‌ها در گستره‌ى حکومت عباسى و سپس عثمانى قرار داشت. از اوایل قرن هجدهم میلادي، سلطنت خاندان «آل ثانی» بر قطر آغاز شد. خانواده ى آل ثانی در بخش شمالی شبه جزیره قطر اسکان یافتند. در اواسط قرن نوزدهم میلادي، این طایفه به محل دوحه امروزي کوچ کردند. این کشور نیز مانند بیشتر کشورهاي عربى از سال 1827 میلادي، زیر سلطه امپراتوري عثمانی درآمد. در سال 1913 میلادي، عبداالله بن جاسم به قدرت رسید. در هنگام فرمانروایی وي، نفت براي نخستین بار در قطر کشف شد. در سال 1916 میلادي و در دوران جنگ جهانی اول، قطر با امضاي پیمانى تحت حمایت انگلیس قرار گرفت و در سال 1943 میلادي در پى پیمان دیگري، حمایت انگلیس از این کشور افزایش یافت. پس از جنگ جهانى اول و در پى فروپاشى حکومت عثمانى، حکومت ترك‌ها در این سرزمین نیز پایان یافت. قطر تا سال 1970 میلادي زیر پرچم انگلیس قرار داشت، تا این که در سال 1971 میلادي براى جدایى از بحرین اعلام استقلال نمود و عضویت در امارات عربی متحده را نیز نپذیرفت. در سال 1995 میلادي، ولیعهد حمد بن خلیفه با حمایت خاندان حاکم و مردم قطر، پدرش (شیخ خلیفه بن‌حمد آل ثانى که در سفر تفریحى در کشور سوییس به سرمى‌برد) را عزل کرد و به سلطنت رسید. در اواخر سال 1996 میلادي جاسم بن حمد آل ثانی به ولیعهدي انتخاب شد. از رویدادهاي مهم سال 1999 میلادي، مشارکت زنان در انتخابات شوراي شهر براي نخستین بار در این کشور بود.

2- وضعیت ریسک سیاسی 

بر اساس ارزیابی‌هاي انجام‌شده توسط مراجع بین‌المللی، قطر در میان کشورهاي آسیایى و به ویژه منطقه خاورمیانه از ثبات نسبی برخوردار است. برابر ارزیابی‌هایی که صندوق ضمانت صادرات ایران انجام داده، این کشور در طبقه‌بندي ریسک، رتبه‌ي 2 را داراست و سقف اعتبارات کوتاه مدت (زیر دو سال) براي این کشور معادل هشتاد میلیون دلار و براي اعتبارات میان‌مدت و بلندمدت ( بالاى دو سال) معادل صد و شصت میلیون دلار است.

قوانین و مقررات 

1- حقوق مالکیت و قوانین سرمایه‌گذاری

خارجی‌ها (اشخاص حقیقی و حقوقی) می‌توانند مسکن، اماکن تجاري و صنعتی را درقطر به مدت پنجاه سال اجاره کنند. این دوره زمانی قابل تمدید نیست. در قوانین سرمایه‌گذاري این کشور، سرمایه‌گذار خارجى مجوز در اختیار داشتن 49 درصد مالکیت شرکت قطري را داشته و 51 درصد باقیمانده باید در مالکیت یک شریک قطري باشد. در موارد خاص وزیر امور مالی، اقتصاد و تجارت می‌تواند اجازه مالکیت صد درصدي سهام پروژه‌ها در زمینه‌هاي کشاورزي، صنعت، درمان، آموزش، گردشگري و بهره‌برداري از منابع طبیعی، انرژي و معادن را به خارجی‌ها بدهد. وزارت امور مالی،قتصاد و تجارت قطر، مسئول هماهنگی امور مربوط به سرمایه‌گذاري خارجی در این کشور است. مقامات قطري به منظور رونق بخشیدن به سرمایه‌گذاري داخلی و خارجی، در حال انجام اصلاحاتی در قوانین سرمایه‌گذاري این کشور هستند. برخی از این قوانین مانند محدودیت 49 درصدي سهم مشارکت خارجی‌ها در شرکت‌هاي قطري، در تضاد با منافع سرمایه‌گذاران خارجی است. قانون سرمایه‌گذاري قطر، حمایت و تضمین حقوق سرمایه‌گذار خارجی، بهره‌مندي از اعتبار، انتقال اعتبار، بازگشت اصل و سود سرمایه و در صورت بروز اختلاف، نحوه برطرف نمودن آن را پیش‌بینی کرده است.

2- مراحل راه‌اندازي کسب‌ و کار

 

آغاز فعالیت یک شرکت در قطر نیازمند طی مراحل شش‌گانه و ارایه مستندات مورد نیاز به ادارات دولتی از جمله وزارت اقتصاد و بازرگانى، اتاق صنعت و بازرگانى و اداره امور شهرى و شهردارى این کشور است.

 

3- قوانین گمرکی

در قطر حقوق گمرکى تنها بر مبناى ارزش سیف (CIF) کالا تعیین مى‌شود. بر این اساس، عوارض چندگانه و چندباره از کالاى ورودى به این کشور دریافت نمى‌شود و افراد و شرکت‌هاى واردکننده ى کالا به قطر مى‌توانند، پیش برآوردى از میزان هزینه‌ها داشته باشند. سازمان و تشکیلات گمرك قطر داراى فرآیندها و رویه‌هاى کارآمد و مناسبى بوده و از جمله گمرك‌هاى خوب منطقه به شمار مى‌رود. گفتنى است که گمرك ایران و قطر با هم پیمان همکارى دارند. همچنین در این کشور یک منطقه آزاد تجارى با نام «پارك علم و فناورى قطر» وجود دارد. مقامات دو کشور ایران و قطر یادداشت تفاهمى براى پرهیز از دریافت مالیات مضاعف امضا کرده‌اند. قطر با دیگر کشورهاي شوراي همکاري خلیج فارس، پیمان همکاري اقتصادي منعقد کرده است. هدف از این پیمان، تاسیس بازاري مشترك براي گسترش روابط تجاري کشورهاي یادشده است. در سال 2003 میلادي کشورهاي عضو پیمان توافق نمودند که حق گمرکی یکسانی را براي واردات کالاها به کشورهاي عضو وضع کنند. حق گمرکی یادشده براي بیشتر کالاهاي وارداتی برابر با پنج درصد ارزش یا بهاي کالا است. واردات کالا به مناطق آزاد تجاري مشمول پرداخت حقوق گمرکی نیست. در این چارچوب، کالاهایی که بر اساس فرایند تولید در قطر از ارزش افزوده‌اي بیش از چهل درصد ارزش اولیه در هنگام ورود برخوردار باشند، کالاهاي داخلی به شمار می‌روند. مالکان این کالاها می‌توانند بدون پرداخت عوارض واردات کالا، محصولات خود را به کشورهاي شوراي همکاري خلیج فارس صادر کنند. هماهنگی میان بخش‌هاي گمرك، قرنطینه، بهداشت، استاندارد و بندر در سیستم ترخیص کالا، باعث کاهش زمان فرایند ورود کالا به این کشور شده است.

4- قوانین بانکی

بانک مرکزی قطر نهاد اصلی‌ نظارت‌کننده‌ بر سیستم  پولی این کشور است. قطر از دید قانونی بسیاري از استانداردهاي جهانی بانکداري را رعایت می‌کند. قوانین و مقررات داخلی این کشور در زمینه‌هاي مالی و بانکداري نسبت به دیگر کشورهاي عربى پیشرفته تر است. پویایی سیستم بانکی و آزادى بازارهاي مالی در چند سال گذشته، موجب پیشرفت بخش مالی بازار قطر شده است. درکنار این آزادى عمل، مقامات قطرى اهمیت بسیارى به ثبات بازارهاى مالى این کشور داده و مى‌کوشند تا از بروز آشفتگى در آن جلوگیرى کنند.

5- قوانین ارزي

با توجه به سیاست آزادى اقتصادى که سرلوحه برنامه هاى این کشور است، کنترل ارزى نیز در قطر وجود ندارد و خروج و ورود ارزهاى خارجى به آن آزادانه انجام مى‌شود. در بانک‌ها و نهادهاى مالى قطر، کارت‌هاى اعتبارى و چک‌هاى مسافرتى پذیرفته مى‌شود. براى پول محلى و ارزهاى خارجى محدودیتى وجود ندارد و در بانک‌ها و صرافى‌هاى این کشور مى توان ریال قطر را تهیه کرد.

6- قوانین مالیاتی

پیش از سال 2009 میلادي، میزان مالیات بر درآمد شرکت‌هاي خارجی 35 درصد بوده است که در بازنگري قوانین مالیاتی قطر در سال 2009 میلادي، این میزان مالیات به ده درصد کاهش یافته است. اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی مشمول پرداخت مالیات به سه بخش زیر تقسیم می‌شوند:
- شرکت‌هاي خارجی ثبت شده در قطر.
- موسسات خارجی داراي شعبه دایمی در قطر.
- افراد خارجی ساکن در قطر به جز کارکنان و کارگران.
در این کشور، مالیات خرید و فروش و مالیات بر درآمد افراد دریافت نمی‌شود. سایر مالیات‌هاي اصلی این کشور، شامل عوارض شهرداري است که به میزان پنج درصد از بهاي اجاره و ده درصد از ارزش مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و اتاق‌هاي هتل‌ها دریافت می‌شود.
هزینه‌ي ثبت خودروي جدید ودریافت مجوز اقامت و کسب‌وکار، سایر مالیات‌هاي دریافتی در این کشور هستند. به طور کلی در قطر، مالیات فردي وجود ندارد.

7- قوانین کنسولی

داشتن روادید پیش از رفتن به کشور قطر ضرورى است. دریافت روادید در فرودگاه دوحه امکان‌پذیر است، مشروط بر این که تایید وزارت کشور، به علاوه ضمانت یکى از هتل‌هاى دوحه را به همراه داشته باشد. بازرگانان مى‌توانند با معرفى یک شرکت، مجوز اقامت دو هفته‌اى دریافت کنند. براى جهانگردان روادید پانزده روزه صادر مى‌شود و اتباع کشورهاى شوراى همکارى خلیج فارس مى‌توانند بدون روادید یک هفته در قطر اقامت داشته باشند. هتل‌ها نیز مى‌توانند انجام کارهاى روادید را 48 ساعت پیش از آمدن مسافر یا مسافران خود از جانب آنها به عهده گیرند. در صورتى که منعى وجود نداشته باشد، مسئولین دولتى درخواست فرستاده شده از سوى هتل را مورد تایید قرار مى‌دهند. افراد خارجى مقیم در صورتى که بیش از شش ماه در بیرون از قطر به سر برده باشند، دوباره نیاز به روادید دارند.

عضویت در سازمان‌هاي بین‌المللی، پیمان‌هاي اقتصادي و موافقت‌نامه‌هاي تجاري

این کشور عضو یا ناظر سازمان‌هاي بین‌المللی بسیاريست. این سازمان‌ها عبارتند از:
- سازمان جهانی تجارت
- شوراي همکاري کشورهاي حاشیه خلیج فارس
- سازمان ملل متحد
- سازمان کشورهاى صادرکننده‌ى نفت
- سازمان جهانی گمرك
- اتاق بازرگانی بین‌المللی
- سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)
-  سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو)
- آژانس بین‌المللی انرژي اتمی
- سازمان کشورهاي عربی صادرکننده‌ي نفت

- صندوق توسعه‌ي اقتصادي و اجتماعی عرب

- صندوق پول عرب
- منطقه‌ي تجارت آزاد پان-عرب.
قطر همکاري صمیمانه‌اي با سازمان ملل متحد دارد. همچنین، این کشور، فعالانه در کنفرانس‌ها و نشست‌هاى جنبش عدم تعهد مشارکت می کند و از اقدامات اوپک در تعیین قیمت نفت و ثبات اقتصادي جهان حمایت مى‌کند. این کشور در تحکیم روابط خود با کشورهاي اسلامی، جهان سوم و عرب می‌کوشد و در این راستا، در صدر کشورهاي کمک‌کننده به دولت‌هاي نیازمند قرار دارد.

محیط فرهنگی

1- دین

بیشتر جمعیت قطر را پیروان دین اسلام تشکیل مى‌دهند. در حدود 77/5 درصد از مردم این کشور مسلمان، 8/5 درصد مسیحى و 14 درصد نیز پیرو سایر ادیان هستند. بیش از 50 درصد جمعیت اهل سنت قطر از جمله خاندان آل‌ثانى حاکم قطر، پیرو مذهب وهابى هستند. در قطر شریعت یا حقوق اسلامى منبع اصلى قانون‌گذارى است. با توجه به وهابى بودن حاکمیت در قطر،عملا مذهب وهابى بیشترین نفوذ را در فضاي سیاسى و فرهنگى جامعه داراست. شیعیان قطر نفوذ قابل توجهى در بازار این کشور دارند. دیگر ادیان مانند مسیحیت در مجموع از نفوذ بسیار کمترى برخوردارند. سنن مذهبى در میان مردم قطر از ارزش والایى برخوردار بوده و به فرایض دینى اهمیت بسیارى داده مىشود. در قطر مسجدهاى فراوانى دیده مى‌شود. مراسم نماز جمعه در قطر به خوبى انجام مى‌شود و نماز جمعه دوحه از شلوغ ترین مراسم دینى این کشور است. شیعیان قطرى و غیرقطرى فعالیت‌هاى دینی جداگانه‌اى دارند. 

2- زبان

زبان رسمى این کشور عربى است ولی در موقعیت‌هاى رسمى، کارى و تجارى زبان انگلیسى به کار مى‌رود. همچنین شمارى از قطر‌ی‌ها و ایرانى‌هاي مقیم قطر، به زبان فارسى صحبت مى‌کنند.

3- الگوي زندگی

مردم قطر به عنوان یک کشور عربى واقع در منطقه خاورمیانه، داراي الگوي زندگی و ویژگی‌هاي رفتاري خاص خود هستند، که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود:
- ماهىگیـرى روش درآمدزایى، عادت زندگـى و سـرگرمى برخـى از مردم قطر به شمار مى‌رود.
- در نهادهاى جمعى مانند خانواده احترام بسیارى به افراد بزرگتر گذاشته مى‌شود، مشابه رسم احترام به بزرگ ترها که در ایران وجود دارد.
- مهمترین‌معضل‌فرهنگى‌ و اجتماعى در سال‌هاى گذشته استخدام نیروهاى خارجى و سـپردن فرزندان خردسـال به دایه‌هاى فیلیپینى، هندى وبنگلادشى‌است.
- سـالیانه بیش از سـى هزار جهانگرد از قطر بازدید مى کنند و بیشـتر سفرها بدون مشکل انجام مى‌شود.
- دولت قطر با توجه ویژه به سـرمایه گذارى دربخش جهانگردى و با افزایش امکانات رفاهـى مانند فـرودگاه و خدمات فرودگاهى، هتل‌ها و رسـتوران‌ها به دنبال جذب جهانگردان بیشـتر و تبدیل این کشـور به یکى از قطب‌هاى جهانگردى در منطقه است. به همین منظور  و در راستاى اجراى این سیاست توانسته امنیت بالایى را نیز براى مردم خود و شهروندان خارجى فراهم آورد.
- جرایم خیابانى در این کشـور بسـیار اندك است، در صورت دسـتگیرى مجرمین، مجازات سختى براى آنان در نظر گرفته شده و معمولاً از کشور اخراج مى‌شوند.

 

4- عادات خرید و مصرف

 

درآمد سرانه قطري‌ها بیش از هفتاد هزار دلار در سال است و قطری‌ها را به یکی از ثروتمندترین مردم جهان تبدیل کرده است. براى چندین سال درآمد سرانه در قطر با آهنگ رشد 8/3 درصدي پیش رفته است. این امر نشانگر آن است که اقتصاد قطر یکی از سریع ترین نرخ‌هاي رشد درآمد سرانه را در میان کشورهاي حوزه خلیج فارس و جهان دارد. بنابراین خریداران قطرى از توان مالى مناسبى براى خرید برخوردارند. عرضه‌کنندگان مى‌توانند کالاها و خدمات لوکس بسیاري را نیز به بازار قطر روانه کنند. بازرگانان همچنین باید توجه داشته باشند که عرضه‌ى کالاها و خدمات باکیفیت مى‌تواند سود بسیارى را در این کشور نصیب آنها کند. کیفیت یک عامل اساسی و تعیین‌کننده براي مصرف کننده قطرى است. در واقع مصرف کننده قطرى با شناخت خوب از انواع کالاها به دنبال محصولاتى است که بیشترین کیفیت را داشته باشد. مصرف کننده قطرى به تبلیغات اهمیت بسیارى مى‌دهد و اگر نیازهاى خود را در روزنامه‌ها، شبکه‌هاى تلویزیونى و ماهواره‌اى و ... ببیند، مایل به خرید آن خواهد بود. غذاها و خوراك مردم قطر ترکیبى از سنت‌ها و غذاهاى امروزى است. بسیارى از غذاهاى ایرانى مانند کباب، در این کشور نیز پخت مى‌شود.

 

 فرهنگ مذاکره 

 

 1- دیدگاه کلی نسبت به ایران

 

به طور کلى از دیرباز تفاوتى میان مردم ایران و قطر نبوده است و این دو کشور به واقع تا چندى پیش داراى یک سرزمین با یک فرهنگ مشترك بوده‌اند. در قطر ایرانیان بسیارى زندگى مى‌کنند و بسیارى از قطری‌ها نیز با زبان و فرهنگ ایرانى آشنایى کامل دارند. از سوى دیگر ایرانیان عرب‌زبان در جنوب ایران و بسیارى از کسانى که به دلایلى مانند تجارت، گردشگرى و کار به این کشور رفت و آمد دارند، زمینه‌ى همگرایى بیشتر دو کشور را فراهم کرده‌اند. ایران و قطر به حکم یگانگى خود در گذشته‌هاى دور، از نزدیکى فرهنگى و اجتماعى بسیارى میان مردم خود بهره‌مند هستند. روابط دو جانبه ایران و قطر در سال‌هاى اخیر روند مثبت، تفاهم و همکارى را طى کرده است. همکارى‌ها در زمینه‌ى نفت و گاز از جمله عرصه‌هاى پیوند میان ایران و قطر است. همچنین در سال‌هاى گذشته قطر به عنوان یکى از هم‌پیمانان امنیتى ایران در خلیج فارس مطرح شده و دو کشور همکارى نزدیکى براى امنیت آب‌هاى سرزمینى و بین‌المللى خلیج فارس داشته‌اند.

 

 2- آداب مذاکره

 

مذاکره در کشور قطر با آرامش و بدون شتاب در رسیدن به نتیجه انجام می‌شود. برخی از دانستنی‌ها درباره‌ي فرهنگ مذاکره در این کشور عبارتند از:
- تعیین وقت قبلى جهت انجام ملاقات ضرورى است.
- گاهى معاملات بازرگانى هنگام برگزارى کنفرانس انجام مى‌شود و دیگران مى‌توانند در آن حضور یافته یا آنجا را ترك کنند.
- برخى از بازرگانان به زبان انگلیسى صحبت مى‌کنند.
- در صورت آشـنایى‌ با طرف مقابل، امکان موفقیت بیشـترى درملاقات‌ها و جلسات رسمى تجاري وجود دارد.
- دست دادن بیشتر در میان مردان متداول است.
- در ملاقات هـاى تجـارى، مردان از لباس رسـمى‌ تابسـتانى و خانم‌هـا از لباس‌هاى متعارف با پوشش کامل استفاده مى‌کنند.
- پیشنهاد مى‌شود که کارت ویزیت با متن انگلیسى و ترجمه عربى مبادله مى‌شود.
- صرف قهوه در صورتى که تعارف شود، نشانه نزاکت است.
- بهتر اسـت براي مذاکره برنامه ای از پیش تهیه شـود و هنگام برگزاري نشست، در آغاز درباره‌ي موضوعاتی که از اهمیت بیشتري برخوردارند صحبت شود.

 

محیط اقتصادي

  1- سیستم اقتصادي و نقش دولت

کشور قطر با جمعیتی در حدود 1/45 میلیون نفر، از لحاظ اقتصادي در رده شصت و هفتمین اقتصاد بزرگ جهان بر مبناي GDP  قرار دارد. اقتصاد قطر تا چندى پیش در انحصار بخش دولتى بود، ولى امروزه با سیاست آزادسازى اقتصادى که در این کشور در پیش گرفته شده، فعالیت بخش خصوصى در بیشتر زمینه‌ها رونق گرفته و نقش دولت بیشتر به پشتیبانى از صنایع اصلى و نظارت بر فعالیت‌هاى اقتصادى تغییر یافته است. مقامات قطرى تلاش مى‌کنند تا کمتر تصدى امور را بر دوش بگیرند و تسهیلاتى را فراهم کنند تا سرمایه‌گذارى ها از داخل و خارج به اقتصاد این کشور تزریق شود. این کشور در حال حاضر، یکی از مراکز مهم بانکداري در منطقه است. مهم ترین معضل زیست محیطی قطر، محدودیت منابع طبیعی آب شیرین و خوراکی و وابستگی شدید به ساخت تاسیسات تصفیه آب است. سرزمین قطر، خاك مناسب براي کشاورزي ندارد. پیش از کشف نفت، اقتصاد آن بر پایه‌ي دامپروري، کوچ، ماهیگیري و صید مروارید بود. اقتصاد غیرنفتی امروز قطر نیز به علت عدم شبکه‌هاي آب‌رسانی مناسب، خاك غیرحاصلخیز، شرایط نامناسب جوي، مهاجر بودن نیروي کار، دولتی بودن زمین‌ها، کمی آب و مصرف بالاي آن و عدم گرایش به سرمایه‌گذاري در کشاورزي، کارآمد نیست. ولى در عین حال، قطري‌ها در تولید سبزیجات به خودکفایی رسیده‌اند و بخشی از آن را هم به کشورهاي همسایه صادر می کنند. امروزه اقتصاد قطر بر پایه‌ي نفت بنا شده و این کشور را به یکی از کشورهاي ثروتمند جهان تبدیل کرده است. معمولا هفتاد درصد از درآمدهاي این کشور از صادرات نفت و گاز تامین می‌شود. مهم ترین هدف‌هاي راهبردي دولت به منظور توسعه اقتصادي شامل بهینه‌سازي ارزش افزوده منابع طبیعی، تنوع بخشی به منابع درآمد به ویژه در بخش صنعت، افزایش مشارکت صنایع کارخانه اي در تولید ناخالص داخلی، ایجاد و توسعه فرهنگ صنعتی، بالا بردن سطح خوداتکایی و به کارگیري فناوري‌هاي علمی براي ایجاد رقابت و انطباق با نیازهاى بازارها است.

2- بخش صنعت و معدن

بخش صنعت و معدن قطر، نزدیک به 69 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل داده و بزرگترین بخش اقتصادي این کشور در سال 2009 میلادى است. بر اساس آمار منتشره از سوي بانک جهانی، قطر پس از روسیه و ایران داراي سومین منبع ذخیره گازي جهان است. سران قطري توجه ویژه اي به توسعه صنعت گاز معطوف داشته و به همین منظور سرمایه‌گذاري‌هاي کلانى با مشارکت شرکت‌هاي خارجی در زمینه‌هاي خطوط لوله انتقال گاز، صدور گاز طبیعی مایع شده (LNG)  و تبدیل گاز به سوخت مایع (GTL) انجام داده‌اند.
محصولات عمده صنعتى کشور قطر شامل موارد زیر است:
- فرآورده‌هاى نفتى،
- محصولات شیمیایى آلى،
- کود و آمونیاك،
- پتروشیمى،
- تعمیر کشتى‌هاى تجارى،
- صنایع تقویت و فرآورى استیل و فولاد،
- سوختهاي نفتى.
همچنین تولید و تصفیه نفت، کودهاى شیمیایى، ساخت کالاهاى صنعتى از مواد فلزى و تهیه آرد گندم از صنایعى است که قطرى‌ها بر روى آنها سرمایه‌گذارى کرده‌اند.

3- بخش کشاورزي

کشاورزى در قطر بسیار محدود است و این کشور بیشتر نیازهاى خود را از کشورهاى دیگر تامین مى‌کند. در سال 2009 میلادى، سهم بخش کشاورزي قطر از تولید ناخالص داخلى  0.1 درصد بوده است. تنها 1.64 درصد از خاك قطر براى کشت و کشاورزى مناسب است. عمده‌ترین محصولات کشاورزي قطر عبارتند از: میوه‌هاى تابستانى، سبزى، ماکیان (مرغ و خروس)، فرآورده‌هاى لبنی (ماست، کره، دوغ، پنیر و ... )، دام (گوشت گاو و گوسفند)، ماهى، برنج، خرما و شیلات.
بیشتر زمین‌هاى کشاورزى قطر در مالکیت دولت قرار دارند و صاحبان کشتزارها تنها به صورت غیرمستقیم در کشاورزى مشارکت کرده و داراى موقعیت هاى ثابت در دیگر بخش‌هاى اقتصادى کشور هستند. در نتیجه بیشتر زمین‌هاى کشاورزى قطر توسط نیروى کار مهاجر اداره مى‌شود. تقاضاى داخلى براى آب در قطر جزو بالاترین مصرف سرانه آب در جهان بوده و به همین منظور، دولت چندین طرح را براى توسعه شبکه آب آغاز کرده است.

4- بخش خدمات

بخش خدمات با 31.5  درصد، دومین بخش اقتصاد قطر را تشکیل می‌دهد. خدمات مالی، بانکی، بیمه، درمانی، رفاهی، و خدمات گردشگري از مهمترین بخش‌هاي خدماتی ارایه شده‌ در این کشور است. همچنین بخش خدمات فناوري اطلاعات و ارتباطات نیز از رشد مناسبی برخوردار است. صنعت گردشگري سالانه درآمد بسیاري را نصیب این کشور می‌کند. تا چندي پیش حتی قطري‌ها هم در این کشور براي مدت طولانی اقامت نمی‌کردند و تنها چند ماه در سال را در کشور خود به سر می‌بردند، ولى امروزه این کشور هم به خیل مدعیان گردشگري منطقه پیوسته است. مقامات قطر درصدد راه‌اندازي یک مرکز پیشرفته اطلاعات گردشگري هستند، تا با ارایه اطلاعات گردشگري به مدیران آژانس‌ها و تورگردانان منطقه و جهان به جذب گردشگر بپردازند. قطرى‌ها براي رسیدن به اهدافشان از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند و با زمینه‌سازى و تبلیغات گسترده مى‌کوشند این کشور را زیبا جلوه دهند تا از درآمدهاى فراوان گردشگري در جهان امروز بهره‌ى بیشترى ببرند. خدمات درمانی دولتی از استاندارد بالایی برخوردار است و معالجات بیمارستانی براي افرادي که کارت بهداشت دارند رایگان است، در صورتی‌که خدمات پزشکی خصوصی با کیفیت‌تر و گران تر است.

 شاخص‌هاي مهم اقتصادي

1- نرخ تورم

نرخ تورم این کشور از سال 2003 میلادي تا کنون روند افزایشی داشته است. 

2- نرخ بیکاري

3- دستمزد نیروي کار

در سال‌هاى گذشته، افزایش قیمت نفت و گاز باعث رشد میزان تولید ناخالص داخلی قطر شده است، این امر به نوبه خود بر میزان دستمزدها اثر گذاشته و سطح زندگى و خدمات دولتى را در این کشور کوچک بالا برده است. امروزه کشاورزى شغل بخش بسیار کوچکى از قطرى‌هاست و مردم این کشور بیشتر به مشاغل پردرآمدتر مانند تجارت و خدمات می‌پردازند. بر اساس آمارهاي بین‌المللی، میانگین درآمد سالانه افراد متخصص در قطر در سال 2010 میلادي، براي هر مهندس عمران 105 هزار ریال قطر، مدیر پروژه ساختمانی 273 هزار ریال قطر، مهندس برق 98 هزار ریال قطر، حسابدار 48 هزار ریال قطر، مدیر عملیات و تولید 232 هزار ریال قطر، مهندس مکانیک 98 هزار ریال قطر و مدیر پروژه فناوري اطلاعات 197 هزار ریال قطر است.

 

 

شبکه‌هاي توزیع

 سیستم حمل و نقل کالا در این کشور از وضعیت مناسبی برخوردار است. بنابراین می‌توان از سرعت و مدت زمان حمل کالا بین شهرهاى مختلف قطر و همچنین در تجارت با سایر کشورها، اطمینان نسبی حاصل کرد. در این کشور شهرهاي زیر به عنوان پایانه‌ها و گمرك‌هاي بازرگانی شناخته می‌شوند:
- بندر دوحه.
- ام‌سعید.
- راس‌لافان.

برخی از ویژگی‌هاي سیستم توزیع قطر شامل موارد زیر است:

- داشتن سیستم‌هاي نرم‌افزاري مناسب بازاریابی و مدیریت بازار.
- داشـتن سیسـتم‌هاي کارآمد در بخش‌هاي بانکـی، بیمه‌اي و سـخت‌افزاري مانند انبارداري و حمل و نقل.
- نبودن دلالان چندلایه‌اي در سیستم توزیع
- داشتن توان اعتباري بالاي بازرگانان در زنجیره‌ي توزیع و دادوستد کالا
موقعیت مناسب این کشور در همسایگی خلیج فارس، آن را از جایگاه ویژه‌اي در سیستم حمل و نقل و ترانزیت دریایی برخوردار ساخته است.

1- بازاریابی و تبلیغات

قطر به عنوان یک بازار تجاري رو به رشد، از بازاریابی و تبلیغات به عنوان یکی از ابزارهاي مهم در توسعه اقتصادي بهره می‌برد. برخی روش‌هاي تبلیغاتی کارآمد در این کشور عبارتند از: 
- حضور در نمایشگاه‌ها و بازارهاي تجاري ویژه،
- برقرارى ارتباط مناسـب و بلندمـدت با بازرگانان قطرى و شـرکت‌هاى تجارى این کشور،
- همکاري با اعضاي انجمن‌ها و موسسات فعال در نمایشگاه‌هاي تجاري،
- تدوین مکاتبات، کاتالوگ‌ها و در کل تبلیغات به زبان‌هاي انگلیسی و عربى،
- تهیـه نماهنگ‌هـاى بازرگانى (تبلیغـات تلویزیونى) بـراى نمایش در شـبکه‌هاى تلویزیونى و ماهوارهاى این کشور،
- عرضه‌ي محصولات باکیفیت به مشتریان و ارایه‌ي خدمات پس از فروش مناسب،
- چاپ آگهی کالا و خدمات در مجلات بازرگانی این کشور.
تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالاها و خدمات ایرانی از بسیاري از نیازهاي موجود در بازارکشور قطر، آگاهی کامل ندارند و همین امرموجب شده تا ایران با وجود توانمندي‌هاي فراوان در زمینه‌هاي گوناگون، نتواند حجم صادرات غیرنفتى مناسبی به این کشور داشته باشد.

2- راهکارهاي بازاریابی و فروش

در قطر همانند دیگر کشورهاي جهان راهکارهاي ویژه‌اي براي بازاریابی و فروش محصولات وجود دارد. از دید جغرافیاى اقتصادي، قطر یک بازار کوچک است ولى درآمد سرانه مردم آن در سطح بسیار بالایى است. لذا بسیارى از کشورها می‌توانند بر نیازهاى مصرف‌کنندگان به طور دقیق تمرکز نمایند.
براي بازاریابی و فروش محصولات در این کشور توجه به نکات زیر، ضروري به نظر می‌رسد:
- عرضه‌ي محصـولات باکیفیت و لوکس به مشـتریان و ارایه‌ي خدمات پس از فروش عالى.
- جذابیت بسته‌بندي، درج اطلاعات کامل و زمان تولید و مصرف کالا بر روي آن.
- گردآوري اطلاعات به‌روز از گرایش‌هاي مردم و شرایط اقتصادي جامعه.
- بهره‌برداري از دانش و تجربه‌ي تجار محلی.
- اعتمادسازي و دادن اطمینان به خریداران و تجار در بازار قطر.
- ارایه‌ي گواهی‌هاي استاندارد جهانی دریافت شده در تولید محصول به مشتریان و درج استاندارد یادشده در کاتالوگ‌ها، بروشورها و دیگر ابزارهاي تبلیغاتی.
- توجـه به اصول و اعتقادات دین اسـلام در همه‌ي فرایندهـاي بازرگانی، بازاریابی‌ و فروش، با توجه به اعتقاد بیشتر مردم و بازرگانان به دین اسلام و رسمیت این دین در قطر.

 

تجارت‌ خارجی

1- صادرات

 اقلام عمده صادراتی این کشور شامل سوخت‌هاي معدنی و نفت خام، مواد پلاستیکى، محصولات شیمیایى آلى، چدن، آهن و فولاد، خودرو، دیگ‌هاي بخار و آبگرم، ماشین‌آلات و دستگاه‌هاي برقی، محصولات شیمیایى غیرآلى و مصنوعات از چدن و آهن می‌شود. 

اقلام مهم صادراتى و ارزش صادراتى هر یک طی دوره زمانی 2008-2004 میلادي (میلیون دلار)

کشورهاي جنوب شرق آسیا و هند، عمده‌ترین کشورهاي واردکننده کالا از قطر را تشکیل می‌دهند. ژاپن، کره جنوبى، سنگاپور، مناطق نامعین، هند و تایلند شش کشور عمده‌ي واردکننده‌ي کالا از قطر هستند که در مجموع 85.7 درصد از کالاهاي صادراتی قطر را وارد می‌کنند. ایران با واردات 27,801 میلیون دلار کالا از قطر در سال 2008 میلادى در رتبه ي بیست و ششم قرار دارد.

2- واردات 

 اقلام عمده وارداتی قطر شامل دیگ‌هاى بخار و آبگرم، مصنوعات از چدن، آهن یا فولاد، ماشین‌آلات و دستگاه‌هاي برقی و اجزا و قطعات آنها، وسایل نقلیه زمینی، چدن، آهن و فولاد، گچ، آهک و سیمان و مواد پلاستیکی و اشیاى ساخته شده از آن می‌شود. 

اقلام مهم وارداتی و ارزش هر یک طی دوره زمانی 2008-2004 میلادي (میلیون دلار)

کشورهاي ژاپن، آمریکا، آلمان، ایتالیا، چین، امارات، کره جنوبى و عربستان هشت شریک عمده‌ي وارداتی قطر (صادرکنندگان به قطر) هستند. این کشورها نزدیک به 59 درصد از ارزش صادرات کالا به قطر در سال 2008 میلادى را در اختیار داشته‌اند. حضور امارات و عربستان در میان کشورهاي عمده‌ي صادرکننده به قطر، به دلیل عضویت هر سه کشور در اتحادیه‌ي گمرکی شش‌جانبه شوراي همکاري خلیج فارس است. 

3- کشورهاي عمده صادرکننده

در این بخش، کشورهاي عمده ي صادرکننده به قطر معرفی می‌شوند. این اطلاعات می‌تواند تصویر روشنی از رقباي بالقوه و رقباي کنونی در گروه‌هاي کالایی اصلی صادراتی به قطر براي بازرگانان ایرانی فراهم کند. 

تحلیل مزیت‌هاي ایران در تامین کالاهاي عمده وارداتی قطر

بررسی کشورهاي اصلی تامین‌کننده کالاهاي مهم وارداتی قطر  نشان می‌دهد که ایران با وجود توانمندي صادرات کالاهاي مورد بررسی، جزو تامین‌کنندگان هیچ یک از گروه‌هاى کالایی اصلی وارداتى قطر نیست. در حالى که بررسی توانمندي‌هاي ایران در تامین کالاهاي مهم وارداتی قطر، نشان می‌دهد که شرکت‌هاي ایرانی از ظرفیت گسترده‌اي در تامین بسیارى از نیازهاي بازار این کشور برخوردار هستند. از اینرو با برنامه‌ریزي براي حضور بلندمدت در بازار قطر، سهم صادرات ایران به این کشور تا اندازه‌ي زیادي می‌تواند افزایش یابد.

4- موافقتنامه‌هاي تجاري و یادداشت تفاهم‌هاي همکاري 

 

ایران و قطر در سال هاى گذشته در زمینه‌هاى گوناگون همکارى نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند. دیدارهاي متقابل مقامات بلندپایه و برگزاري اجلاس‌هاي کمیسیون مشترك دو کشور در سال‌هاي گذشته، به امضاى موافقتنامه‌ها و یادداشت تفاهم‌هاي همکاري متعددي منتهی شده است. مهم‌ترین موافقتنامه‌ها و یادداشت تفاهم‌هاي امضا شده میان دو کشور ایران و قطر عبارتند از:
- یادداشت‌تفاهم همکاري میان اتاق‌هاي بازرگانی دو کشور،
- موافقت‌نامه همکاري‌هاي گمرکی،
- موافقت‌نامه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاري خارجی،
- موافقت‌نامه پرهیز از دریافت مالیات مضاعف،
- یادداشت‌ تفاهم همکاري‌هاي شیلاتی،
- موافقت‌نامه حمل و نقل هوایی،
- امضاي متمم پیوسـت شـده به موافقت‌نامـه کار و کارگري (ناظر بر بهبود شـرایط کارگران ایرانی در قطر).

5- فعالیت‌هاي نمایشگاهی و هیات‌هاي تجاري

حضور در نمایشگاه‌هاي بین‌المللی، ابزار موثري براي معرفی و بازاریابی محصولات ایرانی در بازارهاي جهانی است. این اقدام می‌تواند راهکار مطلوبی براي بازاریابی کالاهاي ایرانی در بازار قطر باشد. با توجه به اهمیت آگاهی‌رسانی و تبلیغات درباره‌ي کالاها و توانمندي‌ها و پتانسیل‌هاي ایران، هیات‌هاي تجاري مختلفی میان دو کشور مبادله شده است. بر اساس برنامه‌ریزي‌هایی که سازمان توسعه تجارت و سازمان‌هاي بازرگانی استان‌ها انجام داده‌اند، شرکت‌ها و تجار ایرانی در چندین نمایشگاه بین‌المللی در سال‌هاي گذشته شرکت نموده‌اند.

پیشنهاد مشارکت شرکت‌هاي ایرانی در نمایشگاه‌هاي قطر

بر اساس تجارب حضور ایران در نمایشگاه‌هاي تخصصی و بین‌المللی، کالاهاي صادراتی ایران به قطر و توانمندي‌هاي موجود در کشورمان، پیشنهاد می‌شود که در سال‌هاي آینده، افزون بر برگزاري همایش‌ها و سمینارهاي مشترك اقتصادي و بازرگانی میان دو کشور، برنامه‌ریزي مناسبی براي حضور در نمایشگاه‌هاي بین‌المللی و برگزاري نمایشگاه‌هاي اختصاصی زیر در کشور قطر فراهم شود:
- نمایشگاه بین‌المللی گردشگري دوحه
- نمایشگاه بین‌المللى تکنولوژى، لوازم و تجهیزات ساختمانى
- نمایشگاه تخصصى مصالح ساختمانی
- نمایشگاه اختصاصی کالاهاي ایرانی
- نمایشگاه بین‌المللی فناوري اطلاعات قطر
- نمایشگاه اختصاصی صنایع دستی ایران.

زمان‌هاي مناسب براي اعزام هیات تجاري به قطر

همانگونه که گفته شد، آب وهواى این کشور گرم و مرطوب است. از اردیبهشت تا مهرماه باران نمى‌بارد و رطوبت هوا در بخش‌هاى ساحلى بسیار بالا است. در دیگر روزهاى سال هوا گرم و مطبوع است. در ماه رمضان فعالیت‌هاى اقتصادى در این کشور راکد است، از این رو مسافرت به منظور فعالیت هاى اقتصادى در این ماه مناسب نیست. لذا بهترین زمان براي اعزام هیات‌هاي تجاري و بازاریابی به قطر، نیمه دوم سال به ویژه از آبان تا پایان سال (ماه‌هاي نوامبر تا مارس) است. در این هنگام از سال آب و هواي قطر معتدل بوده و گرماي شدید وجود ندارد.

امیدواریم این اطلاعات در امر صادرات و واردت راهگشای شما به قطر بوده و اطلاعات لازم را برای شما فراهم کرده باشد. اما چنانچه اطلاعات بیشتری در زمینه‌ی تجارت با قطر می‌خواهید، تیم ترخیص‌لاین مفتخر است در این زمینه با شما همکاری‌های لازم را داشته باشد. در قسمت تماس با ما می‌توانید سوالات خود را با ما در میان بگذارید.